Στην προσωπική ή την επαγγελματική ζωή σου ίσως έχεις συναντήσει ή συναναστραφεί ανθρώπους δύσκολους. Ο καθένας από εμάς έχει βέβαια δυνατά και αδύνατα σημεία, κανείς δεν είναι τέλειος. Όμως κάποιοι άνθρωποι φαίνεται να προκαλούν με τη συμπεριφορά τους περισσότερη ένταση στο περιβάλλον τους από το μέσο όρο εμποδίζοντας με τον τρόπο τους την αποτελεσματική επικοινωνία. Η ψυχολόγος Μαρία Μεραμβελιωτάκη – Simon προτείνει πέντε τρόπους να τους αντιμετωπίσεις σωστά, χωρίς να βγεις εκτός ορίων!
«Ένα σχετικό άρθρο στο Psychology Today περιγράφει τέσσερις κατηγορίες δύσκολων ανθρώπων που μπορεί να συναντήσουμε σε έναν εργασιακό χώρο:
Advertisment
Οι εχθρικοί: Αντιδρούν έντονα, συχνά εκρηκτικά, είναι σαρκαστικοί και καχύποπτοι και δεν τους αρέσει να είναι λάθος. Εάν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στον εργασιακό σου χώρο, είναι πιθανό να μην είναι συνεργάσιμοι και να βιάζονται να ρίξουν το φταίξιμο στους άλλους. Πέρα από την άμεση έκφραση της εχθρικότητάς τους (π.χ. μέσω προσβολών), συχνά την εκφράζουν και παθητικά με μη εμφανή τρόπο καθυστερώντας, για παράδειγμα, την ανταπόκρισή τους σε ένα σημαντικό αίτημα που τους έγινε.
Οι ευαίσθητοι στην απόρριψη: Πάντα ψάχνονται για παρεξηγήσεις, πραγματικές ή φανταστικές, πιστεύοντας ότι γίνονται εκ προθέσεως. Ερμηνεύουν τη συμπεριφορά των άλλων απέναντί τους αρνητικά θεωρώντας ότι οι άλλοι δεν τους σέβονται ή δεν τους συμπαθούν. Είναι μάλλον δύσκολο να συνεργάζεται κανείς μαζί τους, γιατί θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός ώστε να μην κάνει τίποτα το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί έλλειψη σεβασμού ή απόρριψη.
Οι αρνητικοί: Εκδηλώνουν άγχος, απαισιοδοξία, αρνητισμό, προβάλλουν εμπόδια και απορρίπτουν τις ιδέες των άλλων. Μεγαλοποιούν ακόμα και μικρές δυσκολίες. Παρουσιάζονται ως απαιτητικοί και ανησυχούν για τα πάντα νομίζοντας ότι προσπαθούν να βοηθήσουν και όχι να δημιουργήσουν πρόβλημα. Επικεντρώνονται στο τι μπορεί να πάει στραβά, στο γιατί δεν μπορεί να υλοποιηθεί κάτι και διαρκώς διαφωνούν με τις ιδέες των άλλων.
Advertisment
Οι εγωιστές: Βάζουν προτεραιότητα τα δικά τους συμφέροντα και βρίσκουν ανέφικτο το να συμβιβαστούν επιμένοντας ότι σε όλες τις περιπτώσεις αυτοί είναι σωστοί. Παίρνουν τα πάντα προσωπικά και αυτό που τους κάνει δύσκολους είναι οι υπερβολικές απαιτήσεις τους μαζί με την ανικανότητά τους να συμβιβαστούν. Συχνά χάνουν τον έλεγχο και ερμηνεύουν προσπάθειες για συζήτηση ενός προβλήματος ως ένδειξη ότι τους κατηγορείς.
Οι παραπάνω κατηγορίες δεν περιγράφουν με λεπτομέρεια κάθε δύσκολο άνθρωπο που μπορεί κάποιος να συναντήσει. Είναι απλώς μια προσπάθεια να γίνουν πιο συγκεκριμένες κάποιες συμπεριφορές, που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στις συναναστροφές μας.
Εάν λοιπόν δυσκολεύεσαι στην επικοινωνία σου με κάποιους ανθρώπους λόγω της συμπεριφοράς τους, δοκίμασε να:
Μην μπεις στον πειρασμό να τους κρίνεις. Μολονότι είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις με κατανόηση κάποιον ο οποίος σε δυσκολεύει, οι αρνητικές σου εντυπώσεις ίσως δημιουργήσουν μεγαλύτερη ένταση στην ήδη προβληματική επικοινωνία μέσω της γλώσσας του σώματος, του τόνου της φωνής σου ή των λόγων σου. Η εχθρική ατμόσφαιρα σίγουρα δε θα λύσει το πρόβλημα, οπότε προσπάθησε να ελέγξεις τις σκέψεις που θα σε έβαζαν σε φόρμα επίθεσης.
Προσπάθησε να τους κατανοήσεις διατηρώντας ταυτόχρονα τα όριά σου. Η απόπειρα να κατανοήσεις από πού μπορεί να προέρχεται η συμπεριφορά τους, θα σε βοηθήσει να υλοποιήσεις το πρώτο βήμα το οποίο αναφέραμε δημιουργώντας κατ΄ επέκταση περισσότερη ηρεμία για σένα. Η κατανόηση και η αποδοχή της δυσκολίας που μπορεί να αντιμετωπίζουν δε σημαίνει ότι θα πρέπει να θυσιάσεις τα δικά σου όρια και ανάγκες. Αντίθετα, όσο εξομαλύνεται η επικοινωνία, θα είσαι σε θέση να τα διεκδικήσεις και να τα εκπληρώσεις καλύτερα.
Συμβιβάσου με την ιδέα ότι είναι απίθανο να αλλάξουν. Συχνά διαιωνίζουμε τον κύκλο μιας αρνητικής επικοινωνίας πιστεύοντας ότι θα πείσουμε τον άλλο να συνειδητοποιήσει και να αλλάξει την προβληματική συμπεριφορά του. Η προσπάθεια αυτή δημιουργεί μεγαλύτερη ένταση και απογοήτευση στην καθημερινότητά μας μιας και είναι εξαιρετικά δύσκολο να μεταμορφώσουμε τη συμπεριφορά ενός άλλου ανθρώπου.
Ρύθμισε τη δική σου συναισθηματική αντίδραση. Όπως είπαμε, δεν είναι εφικτό ή σκόπιμο να ελέγξουμε τη συμπεριφορά των άλλων. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε τη δική μας αντίδραση έτσι ώστε να μην οξυνθεί μια διαμάχη. Εάν, για παράδειγμα, αντιδράς και εσύ έντονα: α) θα βρίσκεις τον εαυτό σου μέσα σε διαρκείς συγκρούσεις, β) θα προσελκύεις περισσότερες συγκρούσεις ή αρνητικά σχόλια από τους ανθρώπους με τους οποίους δυσκολεύεσαι, επειδή θα ξέρουν ότι θα πάρουν από σένα μια αντίδραση όμοια με τη δική τους. Για να σπάσεις τον κύκλο της αρνητικής επικοινωνίας, απλώς ρύθμισε την ένταση των δικών σου αντιδράσεων απέναντί τους. Ο κύκλος δε θα μπορεί πια να ολοκληρωθεί, γιατί ένα από τα κομμάτια που τον δημιουργούν (εσύ) θα αρνείται να ενταχθεί.
Πρακτικά, εάν κάποιος σε προκαλεί ανοιχτά ή κάνει ένα αρνητικό σχόλιο για σένα ή τη δουλειά σου, δοκίμασε να ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα:
Στρέψε την προσοχή στα δικά σου συναισθήματα και σκέψεις. Για παράδειγμα, εάν το σχόλιο είναι: «Δεν έχω δει πιο βαρετή παρουσίαση από τη δική σου», θα μπορούσες να απαντήσεις κάτι σαν: « Με εκπλήσσει που το λες αυτό, γιατί η παρουσίαση ήταν σημαντική για μένα και ταυτόχρονα απογοητεύομαι που δεν μετάδωσε το ενδιαφέρον που ήταν απαραίτητο». Μια τέτοια απάντηση είναι πιο πιθανό να αφοπλίσει τον επιτιθέμενο και να τον κάνει να υποχωρήσει. Ταυτόχρονα, αντί να εσωτερικεύσεις την κριτική που σου έγινε και να την αφήσεις να σε επηρεάσει, επικεντρώνεσαι στην αντίδρασή σου.
Απάντησε με έναν μη κριτικό τρόπο και τόνο, απλώς παρατηρώντας ένα γεγονός (όπως παραπάνω). Όταν αισθανόμαστε ότι μας επιτίθενται, περνάμε στην αντεπίθεση και έτσι η διαμάχη κορυφώνεται. Όταν όμως απλώς παρατηρούμε κάτι, χωρίς να κρίνουμε, ο άλλος δεν μπορεί να συνεχίσει να επιτίθεται».
* Μαρία Μεραμβελιωτάκη – Simon: Συμβουλευτική ψυχολόγος
